Γνωρίζετε για την κατάθλιψη της άνοιξης;

Πολλοί από εσάς γνωρίζουν τη λεγόμενη ‘εποχιακή συναισθηματική διαταραχή’ (Seasonal Affective Disorder) η οποία έχει συνδεθεί κυρίως με την κατάθλιψη του χειμώνα. Λιγότεροι ίσως γνωρίζετε ότι υπάρχει επίσης έξαρση διαταραχών συναισθήματος την άνοιξη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι σημειώνεται μεγαλύτερη αύξηση στις αυτοχειρίες την άνοιξη συγκριτικά με τις άλλες εποχές του χρόνου (όπως και μανιακά επεισόδια) – κάνοντας την άνοιξη να θεωρείται από πολλούς ως η επικινδυνότερη για την ψυχική υγεία εποχή. Στην Ελλάδα ειδικότερα, ο Μάιος φαίνεται να είναι ο πιο δύσκολος μήνας.

Ποια είναι η εξήγηση;

Μια εξήγηση σχετίζεται με του κιρκάδιους ρυθμούς. Σκεφτείτε ότι το σώμα έχει ένα εσωτερικό ρολόι που εργάζεται συνεχώς σε κύκλους για να υπάρχει μια συνοχή από την μια μέρα στην άλλη και μια ισορροπία πολλών πλευρών των λειτουργιών μας. Όταν αυτό το ‘ρολόι’ απορρυθμίζεται, οι λειτουργίες απορρυθμίζονται. Οι εποχιακές αλλαγές – όπως είναι το περισσότερο φως που φέρνει η άνοιξη – ενδέχεται να αλλάζει τους κιρκάδιους ρυθμούς μας και να απορρυθμίζει το σύστημα των νευροδιαβιβαστών που σχετίζονται με την κατάθλιψη (σεροτονίνη και ντοπαμίνη) αυξάνοντας τον κίνδυνο για προβλήματα διάθεσης και συμπεριφοράς.

Όταν δεν είσαι καλά ψυχολογικά είναι πιο εύκολα να χρησιμοποιήσεις τις καιρικές συνθήκες του χειμώνα ως δκαιολογία να απέχεις από αυτά που σε δυσκολεύουν και να κλειστείς στο σπίτι. Με την άνοιξη είναι πιο δύσκολο να συνεχίσεις αυτό το μοτίβο…

Tον χειμώνα, όταν δεν είσαι καλά ψυχολογικά, μπορείς να κρυφτείς πίσω από τις κρύες και σκοτεινές μέρες του και να παραμένεις σπίτι αντί να συμμετέχεις σε κοινωνικές υποχρεώσεις και δραστηριότητες. Με την άνοιξη έρχεται η απώλεια αυτής της ‘ασπίδας’ και μαζί με το περισσότερο φως, έρχεται μεγαλύτερη πίεση για κοινωνική συμμετοχή και καλύτερη διάθεση – ενώ οι εποχιακές αλλεργίες που μπορεί να έχετε δεν βοηθούν την κατάσταση. Με λίγα λόγια, όταν δεν είσαι καλά ψυχολογικά είναι πιο εύκολα με τις καιρικές συνθήκες του χειμώνα να κλειστείς σπίτι και να απομονωθείς. Με την άνοιξη είναι πιο δύσκολο να συνεχίσεις αυτό το μοτίβο και η πίεση να ακολουθήσεις το πλήθος αυξάνεται. Όταν μάλιστα θέλεις να το ακολουθήσεις αλλά συνειδητοποιείς ότι δεν μπορείς, επιβαρύνεται ακόμα περισσότερο η ήδη ευάλωτη ψυχική υγεία.

Δείτε το λίγο σαν τις γιορτές των Χριστουγέννων και της πρωτοχρονιάς που σε κάποια άτομα θα τονίσει την ήδη υπάρχουσα αρνητική ψυχολογία και θα κάνει πιο αισθητά τα κενά που κουβαλούν (π.χ. απώλεια, μοναξιά, κτλ.). Μην μπορώντας να ακολουθήσουν την χαρά των υπολοίπων και συγκρίνοντας την δική τους με των άλλων, αυξάνεται ο κίνδυνος επιδείνωσης της κατάθλιψης.

Τι μπορείτε να κάνετε για να σας βρει η επόμενη άνοιξη με καλύτερη ψυχολογία;

Η πρόληψη είναι η σημαντικότερη αντιμετώπιση σε όλα τα θέματα σωματικής και ψυχικής υγείας. Μην αγνοείται τα σημάδια. Ξεκινήστε από το χειμώνα να αντιμετωπίζετε τις προσωπικές σας δυσκολίες για να σας βρει η άνοιξη σε καλύτερη κατάσταση και εσείς τον εαυτό σας πιο έτοιμο να την χαρείτε. Έχετε υπόψη ότι συχνά το κίνητρο προηγείται της διάθεσης. Ίσως παρατηρήστε με τον ερχομό της άνοιξης να έχετε μεγαλύτερο κίνητρο για αλλαγή αλλά η διάθεση και η ενέργεια σας να μην την υποστηρίζει. Μην απογοητεύεστε και μην αποσυρθείτε. Δώστε λίγο χρόνο να έρθει και αυτή γιατί συνήθως ακολουθεί ετεροχρονισμένα.

Για τους κιρκάδιους ρυθμούς, περπατήστε με καθε ευκαιρία στον ήλιο ή στο φως του χειμώνα έτσι ώστε, όταν αυξηθεί το φως την άνοιξη, οι αλλαγές να μην φανούν τόσο έντονες που θα απορρυθμίσουν την ισορροπία.

Τέλος, μην πέσετε στην παγίδα της αυτόεκπληρούμενης προφητείας. Επειδή έχετε προηγούμενα με την άνοιξη, δεν σημαίνει ότι σώνει και καλά θα περάσετε τα ίδια κάθε χρόνο. Αν έχετε μια ροπή προς την εποχιακή επιδείνωση της ψυχολογίας σας και το γνωρίζετε, είστε ήδη ένα βήμα μπροστά και μπορείτε να προετοιμαστείτε ΠΡΙΝ έρθει εκείνη η εποχή και να οχυρωθείτε.

Σκεφτείτε τις δυσκολίες που ίσως προκύψουν και αποφασίσετε από πριν τι θα κάνετε ΑΝ εμφανιστούν. Αν γίνει X (ή νιώσω Χ) …. τότε θα το αντιμετωπίσω κάνοντας το Ψ. Αυτό το απλό «Εάν ..τότε» υποστηρίζεται από αρκετή έρευνα που επιβεβαιώνει ότι μπορεί να σας προετοιμάσει, να σας ενδυναμώσει και να συμβάλει στην επιτυχέστερη αντιμετώπιση δυσκολιών που ενδέχεται να ανακύψουν.

Το’χετε!